Strengere handhaving op schijnzelfstandigheid
Wat betekent dit voor de ondernemingsraad?
Sinds 1 januari 2025 wordt er strikter gecontroleerd op schijnzelfstandigheid. De Belastingdienst houdt bedrijven nauwer in de gaten bij het inzetten van ZZP’ers. Wanneer iemand zich presenteert als zelfstandige, terwijl er volgens het arbeidsrecht sprake is van een dienstverband, spreken we van schijnzelfstandigheid. Dit leidt tot ongelijke arbeidsvoorwaarden en oneerlijke concurrentie op de arbeidsmarkt.
De aangescherpte handhaving is een goed moment om de rol van de ondernemingsraad (OR) bij het aannemen van personeel onder de loep te nemen. Twee rechten uit de Wet op de Ondernemingsraden (WOR) spelen hierbij een belangrijke rol:
- Adviesrecht bij het groepsgewijs werven of inlenen van arbeidskrachten.
- Instemmingsrecht bij het vaststellen, wijzigen of intrekken van het aanstellingsbeleid.
Adviesrecht bij het groepsgewijze werven en inlenen van arbeidskrachten
Wanneer een ondernemer een groep werknemers wil aantrekken voor specifieke werkzaamheden, kan dit adviesplichtig zijn. Uit de toelichting bij de wet blijkt dat dit vooral geldt voor incidentele wervingscampagnes, waarbij wordt afgeweken van het gebruikelijke aanstellingsbeleid.
Ook het afsluiten van een (raam)overeenkomst met een partij die structureel personeel levert, kan onder het adviesrecht vallen. Dit betekent dat als een organisatie bijvoorbeeld besluit om schijnzelfstandigen te vervangen door uitzendkrachten of gedetacheerden via een vaste partner, de OR hier mogelijk adviesrecht over heeft.
Instemmingsrecht bij het aanstellingsbeleid
Het aanstellingsbeleid bepaalt hoe een organisatie omgaat met werving en selectie. Dit omvat onder andere sollicitatieprocedures, contractsoorten en richtlijnen voor tijdelijke of vaste aanstellingen. Als de organisatie door de strengere handhaving besluit om haar beleid aan te passen, bijvoorbeeld door aangepaste regels over de aan te bieden contracten, is instemming van de OR vereist.
Toekomstige wetgeving en de impact op de OR
De handhaving vanaf januari is een eerste stap richting grotere hervormingen in de arbeidsmarkt. Het kabinet werkt aan de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden (Vbar), die schijnzelfstandigheid verder moet terugdringen. Daarnaast is de Wet meer zekerheid flexwerkers in de maak, die onder andere het nulurencontract wil afschaffen.
Deze wetten zijn nog niet volledig vastgesteld en moeten nog voor goedkeuring door de Kamers heen. Daarom is de verwachting dat ze niet vóór 1 januari 2026 in werking treden. Voor de OR is het echter nu al van belang om de ontwikkelingen te volgen en in gesprek te gaan met de bestuurder over de mogelijke gevolgen.
Wat kan de OR doen?
- Blijf in gesprek met de bestuurder en HR over veranderingen in het aanstellingsbeleid en de impact van strengere handhaving.
- Volg de ontwikkelingen rondom de nieuwe wetgeving, zodat je op tijd kunt inspelen op wijzigingen.
- Informeer de achterban over de gevolgen van de strengere handhaving voor ZZP’ers en bespreek hoe zij aankijken tegen het gebruik van flexibele arbeidskrachten. Op die manier breng je een breder perspectief naar het overleg met de bestuurder.
Wil je meer weten over deze ontwikkelingen? Neem dan even contact op via marloes@trainiac.nl
Marloes Kool ~ Trainer & Adviseur Medezeggenschap bij TRAINIAC
TRAINIAC is gespecialiseerd in OR trainingen, advies- en begeleidingstrajecten op maat en verhoogd daarmee de waarde van ondernemingsraden. Benieuwd wat we voor uw OR kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.