OR in actie bij handelsoorlog
De importheffingen van Trump en de oplopende spanningen tussen grootmachten hebben wereldwijd gevolgen.
Ook Nederlandse bedrijven merken de impact. Hoe kan de ondernemingsraad bijdragen aan voorbereiding, dialoog en besluitvorming rond deze handelsrisico’s?
Handel en heffingen
Sinds het presidentschap van Donald Trump staan internationale handelsrelaties op scherp. Zijn beleid om via importheffingen Amerikaanse productie te stimuleren – onder het motto America First – leidde tot een kettingreactie. Vooral China, maar ook de EU, reageerden met eigen maatregelen. Wat begon als een strategisch pressiemiddel is uitgegroeid tot een structureel handelsconflict.
Voor veel Nederlandse bedrijven in industrie, techniek, agro of logistiek zijn deze spanningen voelbaar. Grondstoffen worden duurder, leveringsketens onzekerder, investeringen worden uitgesteld. Wie afhankelijk is van import of export, krijgt ermee te maken – soms direct, soms via toeleveranciers of klanten.
De impact op de werkvloer
Deze ontwikkelingen zijn geen ver-van-mijn-bed-show. Het raakt de werkvloer. Voorraadtekorten, stilvallende productie, stijgende inkoopkosten of het verliezen van een grote afnemer kunnen werkdruk verhogen, financiële risico’s vergroten of zelfs leiden tot reorganisaties.
Toch blijkt in de praktijk dat bedrijven lang niet altijd open communiceren over zulke geopolitieke risico’s. Veel ondernemingsraden worden pas laat of helemaal niet geïnformeerd. Terwijl de WOR juist stelt dat de OR tijdig geïnformeerd en betrokken moet worden bij belangrijke economische beslissingen.
Economische aangelegenheden
De WOR is helder: de OR heeft adviesrecht bij belangrijke economische veranderingen, waaronder investeringen, reorganisaties en het wijzigen van de organisatiestructuur. Als een onderneming reageert op geopolitieke spanningen – bijvoorbeeld door productie te verplaatsen, nieuwe markten aan te boren of contracten te heronderhandelen – kan dat adviesplichtig zijn.
Juist daarom is het belangrijk dat de OR signalen oppikt en zelf vragen stelt. Worden er leveringsproblemen verwacht? Zijn prijsverhogingen voorzienbaar? Wordt er nagedacht over reshoring of nearshoring? En wat betekent dat voor werkgelegenheid, werkdruk of benodigde vaardigheden?
Rol van de OR
De OR heeft verschillende manieren om bij te dragen aan een goede omgang met deze risico’s:
- Informatie ophalen – Stel vragen in overlegvergaderingen of gebruik het initiatiefrecht om inzicht te krijgen in de afhankelijkheid van de onderneming van import en export. Vraag ook naar scenario’s of risicoanalyses.
- Verbinding leggen met de werkvloer – Medewerkers merken vaak als eerste wanneer leveringen stagneren of wanneer klanten terughoudend worden. Door die signalen te verzamelen kan de OR ontwikkelingen eerder agenderen.
- Toetsen op redelijkheid – Als er maatregelen worden genomen, kan de OR toetsen of ze billijk, uitvoerbaar en toekomstgericht zijn. Is er oog voor de gevolgen voor medewerkers? Zijn er alternatieven besproken? Wordt de werkdruk eerlijk verdeeld?
- Koppelen aan duurzame inzetbaarheid – Als een handelsoorlog leidt tot andere processen, producten of klanten, vraagt dat mogelijk nieuwe kennis of andere vaardigheden. De OR kan erop aandringen dat medewerkers hierin worden meegenomen.
Voorbeeld uit de praktijk
Een Nederlandse toeleverancier in de machinebouw zag door Amerikaanse importheffingen de vraag uit de VS sterk dalen. De directie besloot halsoverkop om een deel van de productie te verplaatsen naar een dochterbedrijf in Oost-Europa. De OR werd pas geïnformeerd toen het besluit feitelijk al genomen was.
Door goed voorbereid het gesprek aan te gaan, wist de OR alsnog invloed uit te oefenen. Niet het hele product werd verplaatst, maar slechts een deel. Ook kwam er een extra opleidingsbudget voor medewerkers die nu met andere producten aan de slag moesten. Dit had niet kunnen gebeuren zonder een alert opererende OR.
Vragen over je rol als OR in specifieke situaties: Neem contact op met Peter Reinerink via Peter@TRAINIAC.nl of je eigen TRAINIAC adviseur.
Peter Reinerink ~ Senior Trainer & Adviseur Medezeggenschap bij TRAINIAC
TRAINIAC is gespecialiseerd in OR trainingen, advies- en begeleidingstrajecten op maat en verhoogd daarmee de waarde van ondernemingsraden. Benieuwd wat we voor uw OR kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.