Hoe werkt OR-medezeggenschap bij een fusie?

Bij een fusie heeft de ondernemingsraad (OR) belangrijke wettelijke rechten om de belangen van werknemers te beschermen. De OR moet vroegtijdig betrokken worden en heeft adviesrecht over het fusiebesluit volgens artikel 25 van de Wet op de Ondernemingsraden (WOR). Dit betekent dat het bestuur een adviesaanvraag moet indienen voordat definitieve beslissingen worden genomen. De OR kan dan binnen een redelijke termijn een gemotiveerd advies uitbrengen over de voorgenomen fusie en de gevolgen voor personeel en arbeidsvoorwaarden.

Wat zijn de rechten van de OR bij een fusie?

De ondernemingsraad heeft bij een fusie verschillende wettelijke rechten die vastgelegd zijn in de WOR. Het belangrijkste recht is het adviesrecht volgens artikel 25 WOR, wat betekent dat de ondernemer verplicht is om de OR om advies te vragen over elk voorgenomen besluit tot fusie. Dit adviesrecht is dwingend: zonder advies van de OR mag de fusie niet doorgaan.

Naast het adviesrecht heeft de OR ook informatierecht. Dit houdt in dat je als OR recht hebt op alle relevante informatie die nodig is om een goed onderbouwd advies te kunnen geven. Denk aan financiële gegevens, fusieplannen, organisatieschema’s en prognoses over werkgelegenheid. De ondernemer moet deze informatie tijdig en volledig verstrekken.

Het verschil tussen adviesrecht en instemmingsrecht is belangrijk om te begrijpen. Bij een fusie heeft de OR adviesrecht, geen instemmingsrecht. Dit betekent dat de ondernemer het advies van de OR naast zich neer kan leggen, maar dan wel met goede argumenten waarom hij afwijkt van het advies. Bij instemmingsrecht daarentegen kan een besluit niet worden genomen zonder instemming van de OR.

De OR heeft ook het recht om externe deskundigen in te schakelen voor advies, waarbij de kosten voor rekening van de ondernemer komen. Dit kan vooral nuttig zijn bij complexe fusietrajecten waar juridische of financiële expertise nodig is.

Wanneer moet je als OR betrokken worden bij een fusie?

De OR moet in een vroeg stadium betrokken worden bij een fusietraject, ruim voordat definitieve beslissingen worden genomen. Volgens de WOR moet de ondernemer de OR raadplegen op een zodanig tijdstip dat het advies van wezenlijke invloed kan zijn op het te nemen besluit.

In de voorbereidingsfase, wanneer de eerste verkenningen plaatsvinden, heeft de OR al recht op informatie. Zodra er concrete plannen ontstaan, moet de ondernemer de OR informeren over de overwegingen die tot een mogelijke fusie kunnen leiden. Dit gebeurt vaak tijdens overlegvergaderingen waar de algemene gang van zaken wordt besproken.

De onderhandelingsfase is cruciaal voor OR-betrokkenheid. Wanneer onderhandelingen met potentiële fusiepartners starten, moet de OR geïnformeerd blijven over de voortgang. Je hoeft als OR niet bij alle onderhandelingen aanwezig te zijn, maar je moet wel op de hoogte gehouden worden van belangrijke ontwikkelingen en voorwaarden.

In de implementatiefase, nadat het fusiebesluit is genomen, blijft de OR een belangrijke rol spelen. Je hebt dan adviesrecht over de uitvoering van de fusie, zoals reorganisaties, harmonisatie van arbeidsvoorwaarden en integratie van bedrijfsculturen. Vroegtijdige betrokkenheid zorgt ervoor dat je als OR beter voorbereid bent en effectiever kunt optreden namens de werknemers.

Hoe bereid je je als OR voor op een fusietraject?

Een goede voorbereiding op een fusietraject begint met het samenstellen van een fusieteam binnen de OR. Kies OR-leden met verschillende expertises en achtergronden die zich specifiek kunnen richten op dit complexe traject. Verdeel taken zoals financiële analyse, juridische aspecten en communicatie met de achterban.

Het inwinnen van externe expertise is vaak noodzakelijk bij fusies. Schakel tijdig een gespecialiseerde adviseur in die ervaring heeft met fusietrajecten. Deze expert kan jullie helpen bij het analyseren van fusiedocumenten, het opstellen van adviezen en het onderhandelen met de bestuurder. Maak hiervoor gebruik van jullie recht op deskundige bijstand op kosten van de ondernemer.

Het analyseren van fusiedocumenten vraagt om een systematische aanpak. Maak een checklist van alle documenten die je nodig hebt:

• Fusieovereenkomst en intentieovereenkomst
• Due diligence rapporten
• Financiële prognoses en businessplannen
• Personeelsoverzichten en functieprofielen
• Arbeidsvoorwaardenvergelijkingen

Een communicatieplan richting de achterban is essentieel voor draagvlak. Organiseer informatiebijeenkomsten, verstuur nieuwsbrieven en zorg voor een vragenloket waar medewerkers terecht kunnen met zorgen. Transparante communicatie voorkomt onrust en geruchten op de werkvloer.

Welke vragen moet de OR stellen tijdens een fusieproces?

Als OR moet je gerichte vragen stellen om de impact van een fusie volledig te kunnen beoordelen. Begin met vragen over werkgelegenheid: Hoeveel arbeidsplaatsen blijven behouden? Zijn er plannen voor reorganisaties? Wat gebeurt er met tijdelijke contracten en flexwerkers?

Vragen over arbeidsvoorwaarden zijn cruciaal voor je achterban. Vraag naar harmonisatieplannen: Welke cao wordt leidend? Hoe worden verschillen in salaris en secundaire arbeidsvoorwaarden opgelost? Blijven pensioenregelingen intact? Wat gebeurt er met opgebouwde rechten?

De bedrijfscultuur verdient aparte aandacht in je vragenlijst. Hoe worden verschillende bedrijfsculturen geïntegreerd? Welke kernwaarden blijven behouden? Hoe wordt omgegaan met verschillen in werkwijzen en managementstijlen? Deze zachte factoren bepalen vaak het succes van een fusie.

Synergievoordelen en toekomstvisie zijn belangrijke onderwerpen om te bevragen:

• Welke synergievoordelen worden nagestreefd?
• Hoe realistisch zijn de verwachte kostenbesparingen?
• Wat is de strategische visie voor de gefuseerde organisatie?
• Welke investeringen zijn gepland in mensen en middelen?
• Hoe ziet de organisatiestructuur er na de fusie uit?

Hoe kan TRAINIAC jullie OR ondersteunen bij een fusie?

Wij bieden specifieke ondersteuning aan ondernemingsraden die geconfronteerd worden met fusietrajecten. Onze maatwerk OR-trainingen over fusie en overname zijn praktisch ingericht en toegespitst op jullie specifieke situatie. We behandelen niet alleen de juridische kaders, maar vooral ook de strategische en tactische aspecten van effectieve medezeggenschap tijdens een fusie.

Onze strategische begeleiding tijdens het adviestraject gaat verder dan alleen training. We kunnen jullie OR begeleiden gedurende het hele fusieproces, van de eerste aankondiging tot de implementatie. Dit omvat hulp bij het analyseren van documenten, het opstellen van adviezen en het voorbereiden van overleggen met de bestuurder. We werken met praktische tools die direct toepasbaar zijn in jullie situatie.

Voor internationale fusies bieden we unieke ondersteuning met onze Engelstalige trainingen en begeleiding. Dit is vooral relevant voor organisaties met internationale ondernemingsraden of bij grensoverschrijdende fusies. We kennen de complexiteit van verschillende rechtssystemen en kunnen jullie helpen navigeren door deze uitdagingen.

Naast trainingen bieden we ook doorlopende adviesbegeleiding via flexibele urenpakketten. Dit geeft jullie de zekerheid van professionele ondersteuning wanneer dat nodig is, zonder dat je vooraf alle vragen hoeft te kennen. Onze adviseurs staan klaar om jullie te ondersteunen bij elk aspect van het fusietraject, van strategische vragen tot praktische implementatie.