Vragen om een OR op te richten? Baan kwijt!

Recent publiceerde de NRC een artikel over het bedrijf Bird uit Amsterdam.

Een bedrijf waar blijkens dit artikel werknemersbelangen en medezeggenschap geen plek hebben. “Dat past niet bij het type bedrijf en vertraagt ons” volgens de bestuurder en oprichter Robert Vis.

Bird is zeker niet het enige bedrijf in Nederland die een OR zou moeten hebben, maar het niet heeft. Uit het onderzoek van de overheid naar de naleving van de WOR in 2024 blijkt dat ongeveer 74% van de OR-plichtige organisaties daadwerkelijk een OR heeft.

Waarom is dit niet gewoon 100% zou je denken, het is tenslotte een wettelijke verplichting vanaf 50 werknemers en meer.

Misverstanden

De gedachtegang hierachter is niet zelden dat een OR een stroperig orgaan is, zaken onnodig bureaucratisch maakt en dat je hiermee een interne vakbond in huis haalt. Iets wat lijkt in te druisen tegen de wijze waarop besluiten vaak genomen worden in dynamische organisaties.

Deze gedachtegang is echter gebaseerd op een groot misverstand en een foutieve uitleg van de Wet op de Ondernemingsraden.

Het begint al met het wettelijke doel van een OR. Dit is om een bijdrage te leveren aan het goed functioneren van de organisatie in zijn financiële en sociale doelstelling. Met andere woorden, dit zou niet moeten verschillen van de doelen die een directie heeft. Enkel de invalshoek verschilt, omdat een OR hierin de werknemers als groep vertegenwoordigt. Een interne vakbond haal je hiermee dus niet in huis als het goed is.

Het vertragende aspect is in de praktijk voor het grootste deel afhankelijk van de wijze waarop een bestuurder zijn OR betrekt en informeert. Nergens in de Wet op de Ondernemingsraden staat geschreven dat een besluit met de OR nemen een langdurig/tijdrovend traject moet zijn. De terugkerende term is redelijkheid. Neem je als bestuurder de medezeggenschap serieus dan kun je goede afspraken maken met de OR over tijdspaden.

Randvoorwaarden voor het definiëren van een redelijke termijn zijn dan wel dat (1) een OR goed en tijdig geïnformeerd en meegenomen wordt bij belangrijke zaken in de organisatie en (2) een OR gefaciliteerd wordt om zijn taak goed uit te voeren.

Dat laatste betekent naast het krijgen van tijd ook het scholen van de OR en het inschakelen van deskundigheid wanneer dat nodig zou zijn. Het volgen van training draagt bij aan de ontwikkeling van een OR naar een gelijkwaardige gesprekspartner voor een bestuurder, een echte toegevoegde waarde dus. De ingeschakelde deskundigheid borgt dat een OR ook bij complexe onderwerpen de bestuurder van een goed advies kan voorzien.

Waarom zou Bird een OR moeten willen hebben?

Eigenlijk zou je als bestuurder/directie het behalen van de grens van 50 werknemers moeten vieren! Het hebben van een OR heeft namelijk vooral voordelen voor een organisatie.

Een ondernemingsraad brengt strategische en efficiency voordelen met zich mee.
Medewerkers kennen vaak praktische verbeteringen en innovaties die management ontgaat.
Deze kan een OR bundelen en constructief aandragen.

Ook draagt een OR bij aan een beter werkgeversimago, zeker in deze tijden van krapte op de arbeidsmarkt een belangrijk item.
Een actieve OR toont dat het bedrijf transparant en sociaal verantwoord onderneemt. Dit is niet alleen goed voor bestaande werknemers, maar ook aantrekkelijk voor sollicitanten én klanten.

Een ander voordeel is meer stabiliteit in veranderingen.
Grote beslissingen lopen soepeler omdat er een formeel orgaan is dat meedenkt en meebeslist.

Het goed betrekken van een OR hierin vergroot het draagvlak en betrokkenheid.
Via de OR kunnen tenslotte alle medewerkers meepraten en meebeslissen, waardoor de kans groter is dat zij veranderingen steunen en mogelijke weerstand verkleint bij reorganisaties, fusies of nieuwe beleidstrajecten.

Een OR levert ook veel voordelen op de werkvloer.

Zo kan een OR fungeren als schakel tussen directie en personeel. Dit draagt bij aan de  communicatie in de organisatie.
Het helpt bij het vroeg signaleren van onrust, ideeën of verbeterpunten, zodat een bestuurder nog beter op de hoogte is van wat er speelt in de organisatie.

Goede medezeggenschap zorgt ervoor dat werknemers zich serieus genomen voelen.
Dit verhoogt werktevredenheid en verlaagt verloop en ziekteverzuim.

Tot slot, het misschien wel minst belangrijke voordeel, maar voor de volledigheid dient het wel benoemd te worden hier. Het feit dat je je hiermee aan de wet houdt.

Door een OR in te stellen voorkom je juridische problemen of dwangprocedures bij de kantonrechter.

Ook voorkomt dit dat een directie beslissingen neemt die later op weerstand stuiten of niet uitvoerbaar blijken.

Kortom, bij Bird hadden ze juist blij moeten zijn met de roep om een OR. Zorg dat er een OR komt die zijn rol goed begrijpt en zijn taak goed kan uitvoeren en je plukt er als organisatie de vruchten van!

Bij TRAINIAC hopen we met onze visie op medezeggenschap en onze werkwijze een bijdrage te kunnen leveren aan het streven naar een 100% OR dekking bij organisaties met 50 of meer werknemers.

Marc Kuipers ~ Senior Trainer & Adviseur Medezeggenschap bij TRAINIAC

TRAINIAC is gespecialiseerd in OR trainingen, advies- en begeleidingstrajecten op maat en verhoogd daarmee de waarde van ondernemingsraden. Benieuwd wat we voor uw OR kunnen betekenen? Neem dan contact met ons op.