Vakbonden uit de WOR

Een ondernemingsraad mag de verkiezingen inrichten zoals hij dat zelf wil. In artikel 9 lid 2.a. staat dat de vakbonden in de gelegenheid moeten worden gesteld om een kandidatenlijst in te leveren. Dit geldt echter alleen voor de vakbonden die daadwerkelijk een lid hebben onder de werknemers. Een (1) lid? Ja 1 lid. Zodra een vakbond 1 lid heeft moet ze in de gelegenheid worden gesteld om een kandidatenlijst in te dienen. Deze vakbonden dienen betrokken te worden zonder enige vorm van representativiteit. Maar dit is niet hetgeen mij het meest bevreemdt.

Vakbonden hebben een andere rol

Het meest bevreemd mij het feit dat vakbonden überhaupt een rol hebben binnen de or-verkiezingen. Vakbonden en or-en hebben namelijk een andere rol. Een vakbond is belangenbehartiger op collectief en individueel niveau. Hieronder wat teksten die je direct tegenkomt als je op het woord “vakbond” op Google intoetst.

• “De FNV komt op voor jouw belangen op het gebied van werk en inkomen”
• “CNV komt op voor haar leden”
• “De Unie – In jouw belang!”

Vakbonden hebben andere belangen

Een vakbond is een vereniging van leden die primair gericht is op het behartigen van de belangen van de leden. Dit is een totaal andere rol dan de or heeft. De or heeft immers tot doel d.m.v. overleg met de bestuurder en vertegenwoordiging van (alle) werknemers een bijdrage te leveren aan het behalen van de organisatiedoelen. Het “vertegenwoordigen van (alle) werknemers” is niet hetzelfde als “behartigen van belangen van leden”. Dit geeft de or een andere rol dan de vakbond.

Vakbondsfracties

Er zijn nog steeds or-en die werken in vakbondsfracties. Gelukkig komt dit een stuk minder voor dan vroeger. Dit komt door het teruglopende aantal vakbondsleden. De strijd tussen deze fracties is vaak ongekend, waardoor besluitvorming sterk vertraagd wordt en de kwaliteit van medezeggenschap binnen de organisatie regelmatig voor verbetering vatbaar is. Het “vakbondsbelang” en “fractiediscipline” voeren dan de boventoon. Het beleid en de visie van de vakbonden klinken dan sterk door in de or, waardoor de belangen van de organisatie een minder grote rol of soms zelfs geen rol spelen. Dit op zijn zachtst gezegd een onwenselijke situatie te noemen die niet bedraagt aan de kwaliteit van het or-werk!

Andere medezeggenschapsorganen

Vanuit de vakbonden en sommige or-en zal worden gezegd: “or en vakbond hebben elkaar nodig.” Ik kan mij deze gedachte zeker voorstellen. Echter is een vakbond ook “maar gewoon een medezeggenschapsorgaan”. Er zijn immers meer medezeggenschapsorganen. Waarom hebben alleen de vakbonden een rol in de or-verkiezingen? In de zorg zou iedereen gek staan te kijken als er bij de or-verkiezingen een lijst ingediend zou worden door de Verpleegkundige AdviesRaad (VAR). Een VAR is echter ook, net als een vakbond, een medezeggenschapsorgaan bestaande uit werknemers. Zouden we andere medezeggenschapsorganen dan ook een rol moeten geven in de WOR? Wat maakt het dat de vakbonden hierin vandaag de dag nog zo’n bijzondere positie hebben?

Het zal niemand bevreemden als ik zeg dat ik een groot voorstander ben van het verbeteren van de kwaliteit van medezeggenschap die een or uitoefent. Als or is het mogelijk om warme contacten te hebben met alle andere medezeggenschapsorganen in de organisatie. Hierdoor kan je gebruik maken van elkaar kennis, kunde en visie op bepaalde zaken, die de besluitvorming van de or ten goede kunnen komen. De or moet hiervoor mijns inziens onafhankelijk kunnen opereren. Mijn voorstel zou dan ook zijn om artikel 9 lid 2.a te laten vervallen met als doel het verbeteren van de kwaliteit van medezeggenschap binnen organisaties.

Wat vind jij? Schrap artikel 9 lid 2.a?

Mark Capel is directeur van TRAINIAC.

Discussieer mee op de linkingroep “medezeggenschap anno nu”